Je hebt een bouw- of milieuproject gepland, maar je vergunningsaanvraag werd geweigerd. Dit lijkt misschien het einde van je plannen, maar vergis je niet: de juridische strijd begint nu pas. Een vergunningsweigering is geen eindstation—integendeel, het opent de deur naar een procedure die alsnog kan leiden tot een vergunning.

In deze blog bespreken we hoe je een effectief beroep kan instellen bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen (RvVb) en je slaagkansen maximaliseert.

1. Een vergunningsweigering is niet altijd correct

Een vergunning kan geweigerd worden door verschillende overheden, afhankelijk van de aard en omvang van het project:

• De gemeente, bij gewone vergunningsaanvragen.
• De deputatie, als er administratief beroep werd aangetekend tegen een gemeentelijke beslissing.
• De Vlaamse overheid of de bevoegde minister, voor complexe projecten of wanneer de aanvraag rechtstreeks op gewestelijk niveau wordt behandeld.

Deze overheden baseren hun beslissing op verschillende criteria, waaronder stedenbouwkundige voorschriften, adviezen van administraties en de impact op de omgeving. Toch gebeurt het vaak dat een vergunning wordt geweigerd op basis van een onjuiste interpretatie van de regelgeving of een gebrekkige motivering.

De Raad voor Vergunningsbetwistingen toetst de legaliteit van de beslissing, niet de opportuniteit. Dat betekent dat als de vergunning onterecht is geweigerd—omdat de motivering ontbreekt, de procedure niet correct is verlopen of de beoordeling van de goede ruimtelijke ordening juridisch niet standhoudt—de Raad de beslissing kan vernietigen.

Een cruciaal toetsingscriterium is artikel 4.3.1 van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (VCRO). Dit artikel bepaalt dat een vergunningsaanvraag moet worden beoordeeld op:

1. De verenigbaarheid met de geldende voorschriften, zoals een ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP), een verkavelingsvergunning of de algemene stedenbouwkundige verordening.
2. De toetsing aan de principes van een goede ruimtelijke ordening. Dit criterium biedt beoordelingsmarge, maar die moet juridisch correct onderbouwd worden.

In de praktijk zien we vaak dat vergunningen worden geweigerd zonder voldoende motivering over de goede ruimtelijke ordening. Als een weigering onvoldoende onderbouwd is of gebaseerd is op vage argumenten, kan ze juridisch worden aangevochten.

2. De eerste stap: administratief beroep uitputten

Voor je naar de Raad kan stappen, moet je eerst het administratief beroep uitputten. Dit betekent:

• Als de gemeente de vergunning weigerde, kan je beroep aantekenen bij de deputatie.
• Als de deputatie de vergunning weigerde, kan je de zaak voorleggen aan de Raad voor Vergunningsbetwistingen.
• Als de Vlaamse overheid of de bevoegde minister de vergunning weigerde, is er meestal geen hoger administratief beroep mogelijk en kan je rechtstreeks naar de Raad voor Vergunningsbetwistingen.

Het is belangrijk om tijdig beroep in te stellen. Als je deze administratieve stappen overslaat, is een beroep bij de Raad onontvankelijk.

3. Hoe vergroot je je slaagkansen bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen?

Een beroep bij de Raad moet juridisch onderbouwd en nauwkeurig opgesteld zijn. De Raad beoordeelt enkel of de vergunningverlenende overheid de wet correct heeft toegepast.

Sterke argumenten die vaak tot vernietiging leiden zijn:

• Onvoldoende motivering van de weigering
• Foutieve toepassing van artikel 4.3.1 VCRO, waarbij een vergunning geweigerd wordt zonder aantoonbare strijdigheid met de voorschriften of zonder correcte afweging van de goede ruimtelijke ordening.
• Schending van de beginselen van behoorlijk bestuur zoals het motiverings- en redelijkheidsbeginsel.
• Fouten tegen de regelgeving, zoals een onvolledig openbaar onderzoek of een gebrek aan advies van verplichte instanties.
• Het negeren van positieve elementen in het dossier zonder enige motivatie.

Termijn: Je hebt 45 dagen na de kennisgeving van de weigeringsbeslissing om beroep in te stellen.

4. Wat gebeurt er als de Raad de beslissing vernietigt?

Als de Raad de weigering vernietigt, betekent dit nog niet automatisch dat je vergunning wordt toegekend. Wat gebeurt er dan?

• De vergunningverlenende overheid moet een nieuwe beslissing nemen en kan niet zomaar opnieuw weigeren zonder bijkomende en correcte motivering.
• Als de fouten van de overheid fundamenteel zijn, kan de Raad in sommige gevallen de vergunning zelf toekennen via indeplaatsstelling.
• Als de overheid blijft weigeren zonder gegronde redenen, kan een schadeclaim overwogen worden wegens administratief onrechtmatig handelen.

5. Hoe kan je een weigeringsbeslissing voorkomen?

Hoewel een juridische procedure een oplossing kan bieden, is het beter om een weigering te vermijden door:

• Vooroverleg met de gemeente of de bevoegde overheid om mogelijke bezwaren in kaart te brengen.
• Een dossier dat niet enkel aan de voorschriften voldoet, maar ook een sterke motivatie bevat waarom het project ruimtelijk verantwoord is.
• Het onderbouwen van de aanvraag met adviezen van experten over mobiliteit, milieu en stedenbouwkundige inpassing.

Conclusie: een vergunningsweigering is niet het einde

Wordt je vergunning geweigerd? Analyseer de beslissing kritisch, verzamel de juiste argumenten en stel een juridisch sterk beroep op. De Raad voor Vergunningsbetwistingen kan de weigering vernietigen, waardoor je project alsnog kan doorgaan.

Ben je geconfronteerd met een vergunningsweigering? Contacteer ons voor een analyse van je dossier en een inschatting van je slaagkansen.